De spelonken
...Duizenden jaren geleden, in het paleolithische tijdperk, langs de oevers van de Maas en van haar bijrivieren. Zij gingen op jacht met zeer primitieve wapens van geslepen steen. Zij worden holbewoners genoemd
Het rendiertijdperk
...vijftien duizend jaar voor Christus hebben andere paleolitische volken, wier stenen werktuigen veel beter waren dan die van hun voorgangers, op onze bodem gezwoegd.Het waren de mensen van het rendiertijdperk, hun leven leek tamelijk goed op dat der huidige Lappen.
De Hunnebedden
In het neolitische tijdperk gebruikten de mensen gepolijste steen, wat een grote vooruitgang betekende op de geslepen steen. Die mensen hebben hunnebedden opgericht ter nagedachtenis van hun doden. Zulke grafstenen bestaan nog te Wéris en elders. Er onstonden menige legenden rondom die overgrote oude stenen.
De paaldorpen
Het klimaat moet heel wat beter geworden zijn gedurende het tijdperk van de gepolijste steen. De mensen bewonen geen spelonken meer, ze leven voortaan in de vlakte en bouwen paalwoningen midden in de moerassen.
De druiden
De echte hoofden van de Kelten waren de druiden. Ze waren rechters, priesters, geleerden en tovenaars.In het begin van het jaar plukten ze met een gouden sikkel de heilige marentak.
Keltisch krijgsman
Gedurende het tijdperk van de metalen, van het brons en van het ijzer, vestigden zich bij ons Keltische stammen die waarschijnlijk tot hetzelfde ras behoorden als de huidige bewoners van Bretagne en Ierland.Ze maakten deel uit van de grote familie van volken van Galie
de Morinen
Omtrent de vierde eeuw voor Christus wordt ons land bezet door Belgische stammen, men weet niet of deze van Galische of van Germaanse oorsprong waren.Een van deze stammen die in de moerassen woonden noemt men de Moniden, een andere de Menapiers.
De Trevieren
Een andere Belgische stam was die van de Trevieren, die onze Ardennen bewoonden en die, voor meer dan tweeduizend jaar, reeds wiste hoe hammen te roken.
Wapenen der oude Belgen
De Belgen waren bijzonder knap in het bewerken van het ijzer.We bezitten nog enkele wapens die zij gesmeed hebben. Het "Gallisch IJzer" werd overal gewaardeerd.
De Romeinen
Toen de Romeinse legers in 57 voor Christus onze grenzen bereikten, waren de Belgen een gelukkig volk, maar ze leefden in onenigheid.Het Romeinse volk was het meest geduchte, het best bewapende en het best ingerichte volk van de wereld.
Julius Caesar
Aan het hoofd van de Romeinse legioenen die ons land binnenvielen, stond Julius Caesar.Caesar was een buitengewoon verstandig en zeer eerzuchtig man. Hij was een van de grootste veldheren uit de wereldgeschiedenis.
De "Dapperste..."
Julius Caesar heeft ons een geschiedenis van de verovering van Gallie nagelaten. In dat boek komt voor de eerste keer onze naam voor, Caesar zegt: van al de volken van Gallie zijn de Belgen de dappersten.
De slag aan de Samber
De ontmoeting tussen de Romeinse en de Belgische legers had plaats op de oevers van de Selle.
Ambiorix
Nadat Caesar de Nerviers en ook de Aduatieken had verslagen, richtte Ambiorix, de koning der Eburonen, een oproep tot alle Belgische stammen om tegen de bezetters op te staan.De Romeinen verloren verscheidene legioenen, maar omdat het hun ontbrak aan eendracht en nationale geest werden de Belgen verpletterd.
De Romeinse Provincién
De Romeinen verdeelden ons land in provincién, nl. Germania Inferior (hoofdstad Keulen), Belgica Prima (hoofdstad Trier) en Belgica Secunda (hoofdstad Reims)
Romeinse klederdracht
Gedurende drie eeuwen heersten de Romeinen over Belgisch Gallie.Ze voerden er hun kleding, nl de tunica en de toga, en hun taal, het Latijn, in.Het Latijn zou zich later tot het Waals ontwikkelen.
Romeins huis
De Romeinen hebben te onzentwege hun levens- en bouwwijze ingebracht.Er werden grote Romeinse hoeven: "Villas" gebouwd, en ook andere huizen die meer bescheiden maar zeer goed ingericht waren.
De heirbanen
De Romeinen hebben grote heirbanen aangelegd; ze hadden rechte banen nodig om op snelle wijze hun troepen te vervoeren en om de regelmatige werking van hun postdienst te verzekeren.
De opgevulde ganzen
De heirbanen werden ook gebruikt om de hoofdstad te bevoorraden: Rome was het centrum van het wegennet van de wereld. De Menapiers zonden er opgevulde ganzen heen
Romeinse school
Terwijl wij de magen van de Romeinen vulden, voedden zij onze geest. Er werden Romeinse scholen met Romeinse meesters ingericht. Het Latijn drong zich geleidelijk als omgangstaal op.
De Gallo-Romeinen
De Romeinse zeden werden hier aangenomen, vooral door de grote Gallo-Romeinse landeigenaars.Deze leefden royaal en reisden per draagstoel.
Gallo-Romeinen aan tafel
De weelde van het Romeinse tijdperk kwam vooral tot uiting in de zorg die aan het eten besteed werd. De Romeinse maaltijden waren uiterst fijn en kostelijk. De gasten lagen rond de tafls en werden door slaven bediend.
Romeinse markt
Er waren maar weinig steden in ons land; in het huidige Belgie blijven maar twee steden uit het Romeinse tijdperk over: Tongeren en Doornik.Wellicht werd er markt gehouden in sommige dorpen zoals Aarlen en Gemblours.
Romeinse munten, lampen en vaatwerk
In onze musea worden tal van Romeinse voorwerpen bewaard: munten, keukengerei, potten en lampen, toiletbenodigdheden, ringen, ja zelfs hakenkruisen.
Romeinse goden
De Romeinen hebben ons hun godsdienst overgemaakt, hun goden waren zeer talrijk.De belangrijksten waren Jupiter en de godin Juno, wier beelden in indrukwekkende, met zuilen en frontons versierde tempels prijkten.
De opstand van Civilis
De oude onafhankelijksgeest van onze volksstammen kwam na jarenlange Romeinse bezetting nog tot uiting in de opstand van de Batavieren na de oproep van Civilis
Carausius
De Romeinen moesten een opstand onderdrukken die aangewakkerd werd door Carausius, een Belgisch opperhoofd van Menapische afkomst, die admiraal van de Romeinse vloot geworden was en over onze streken hoopte te heersen.
De grens aan de Rijn
De Romeinse bezetting handhaafde zich tot in de IVde eeuw, ze strekte zich uit tot aan de Rijn. De grenzen, die "limes" genoemd werden, waren met brede houten torens, waarin de soldaten de wacht hielden, versterkt
De Heilige Servaas
Het Christendom verspreidde zich in Belgie op het einde van het Romeinse tijdperk. Reeds zeer vroeg waren er bisschoppen te Doornik en Tongeren. De oudste met zekerheid gekende bisschop is de Heilige Servaas. Hij leefde te Tongeren in de IVde eeuw en stierf te Maastricht.
De Germanen
Aan de andere kant van de "limes" lag het Germaanse woud.Daar leefden talrijke wilde stammen, die Germanen genoemd werden. Hun zeden waren heel eenvoudig, ze hielden veel van oorlogvoeren.
De Franken
Onder de Germaanse volken die die dicht bij onze grenzen leefden bevonden zich de Franken. Hun strijdlieden droegen een korte strijdbijl en waren om hun dapperheid beroemd.
Verhuizing der Franken
Van het einde van de IIIde eeuw af zetten de Franken zich in beweging en bezetten onze streken, die toen weinig bevolkt waren, op vreedzame wijze. Zij vestigden zich in het noorden van ons land; uit hun taal ontwikkelde zich het Vlaams.
Childeric, koning der Franken
Childeric, zoon van Meroveus, werd in de Vde eeuw koning der Franken.Het is te Doornik dat hij op het schild werd gezet, dit was de Frankische manier om een koning uit te roepen
De vaas van Soisson
Clovis, de zoon van Childeric, veroverde heel Gallie. Het zal voortaan "Frankrijk" genoemd worden. Hij dwong het ontzag van zijn krijgslieden af. Een soldaat brak eens een vaas die Clovis opeiste als aandeel aan de buit. Hij betaalde zaijn vermetelheid met de dood, Clovis sloeg hem het hoofd in volgens de geschiedenis van de vaas van Soisson.
de doop van Clovis
Clovis versloeg de Alemannen bij Tobiac. Toen hij gedurende de slag de nederlaag voorzag, beloofde hij zich tot het christendom te bekeren indien hij zegevierde. In 496 kwam hij zijn belofte na en liet zich te Reims door de H. Remigius dopen.
de Heilige Clotilde
De bekering van Clovis tot het christelijk geloof, werd door zijn echtgenote, de H. Clotilde, voorbereid. Zij was de dochter van een Bourgondisch koning. Zij overleefde haar man verscheidene jaren en speelde een verzoenende rol.
De vadsige koningen
De laatste Merovingers, of afstammelingen van Clovis werden "Vadsige koningen" genoemd. Zij sleten een ijdel leven en lieten het bewind over aan de hofmeier, de beheerders van hun domeinen.
De wijding van Pepijn de Korte
Pepijn de Korte, de zoon van Karel Martel, verjoeg de laatste Merovingische koning en riep zichzelf tot koning der Franken uit. Hij werd gewijd door paus Stefanus II en was de stichter van de dynastie der Karolingers.
Karel de Grote
Pepijn de Korte werd opgevolgd door zijn zoon, Karel de Grote. Deze verdiende goed zijn bijnaam, hij veroverde heel West Europa en werd in Rome, in 800, tot keizer gekroond.
De H. Amandus, apostel van Belgie
Het Karolingisch tijdperk is voor Belgie de tijd der grote missionarissen. Van de VIIde eeuw af ontstonden er abdijen. De eerste werd te Gent door de H. Amandus gesticht.
De abdij van Lobbes
Kloosters en abdijen kenden in de VIIde en VIIIste eeuw een gouden tijd. De abdij van Lobbes (de belangrijkste van alle), alsook die van Stavelot, Aulnes en Fosses getuigen nog van die bloei.
De monniken in de VIIde eeuw
De monniken van het Karolingische tijdperk speelden een grote rol in de beschaving van ons land, zij besteedden hun tijd aan studie, gebed en ontginning van het land. Ze waren tegelijk opvoeders en missionarissen.
De H. Gertrudis
Maar er waren niet alleen mannenkloosters, Karolingische prinsessen stichtten ook vrouwenkloosters. Het beroemste is de abdij die de H. Gertrudis te Nijvel vestigde.
Het Godsoordeel
Hier tegenover leefden ook nog barbaarse gebruiken voort in de Karolingische periode. Inzake recht b.v. werd het godsoordeel erkend. Wanneer twee tegenstanders het niet eens werden, ontmoetten zij elkaar in een tweegevecht: de overwinnaar kreeg gelijk.
De vuurproef
In het begin van de middeleeuwen was het Godsgericht ook wijd verspreid. De betichte moest een gloeiend ijzer in de hand nemen, indien hij niet verbrand was, werd hij vrijgesproken.
Karolingisch krijgsman
Karel de Grote had een uitgestrekt christelijk keizerrijk gesticht. Om het te verdedigen bracht hij een machtig leger van vrije mannen op de been, zij waren zwaar uitgerust met grote helm en stalen kolders.
Ontvoerde Saksers
Gedurende zijn veldtochten in Duitsland, die meer dan 30 jaar lang duurden, ontvoerde Karel de Grote Saksische volksstammen die hij langs de huidige Belgische kust vestigde.
Missi Dominici
Karel de Grote verdeelde zijn uitgestrekt keizerrijk en graafschappen. Om het oog te houden op de handelswijze van zijn graven stuurde hij de "missi" (gezondenen door de heer), afgevaardigden die gewoonlmijk uit een geestelijke en een edelman bestonden en het recht hadden de nalatige graven te straffen.
Eginhard
De biografie van Karel de Grote werd door Edinghard opgesteld. Deze laatste behoorde tot de groep geleerden en schrijvers die Karel de Grote rond zich geschaard had. Heel het levenswerk van Karel de Grote werd met deze woorden samengevat: "Groot in de oorlog, maar nog groter in de vrede"
De dom van Aken
Karel de Grote stierf in 814 te Aken, waar hij in de kathedraal begraven werd. alleen het centrale gedeelte van het gebouw, datgene wat onder de koepel ligt, dagtekent uit de tijd van de grote keizer.
Lotharius
Door het verdrag van Verdun in 843 werd het rijk van Karel de Grote onder zijn drie kleinzoons verdeeld. Ons land kwam toe aan de oudste der drie vorsten: Lotharius. Het zou voortaan Lotharingen heten en als bufferstaat tussen Frankrijk en Duitsland dienen.
De Noormannen
Op het einde van de IXde eeuw vielen de Noormannen ons land aan. Zij kwamen uit Scandinavie op lange zeilboten die dikwijls met een drakenkop versierd waren. Ze werde Vikingen genoemd.
De vlucht van de relieken
De Noormannen waren vreselijke plunderaars, zij vernielden de kloosters en abdijen. De monikken sloegen voor hen op de vlucht om de reliekenkasten voor heiligschennis te vrijwaren.
Arnulf van Carinthie
Pas op het einde van de IXde eeuw verlieten de Noormannen ons land. Arnulf van Carinthie, koning van Germanie, versloeg ze op de oevers van de Dijle in de slag bij Leuven.
Leenhulde en Investituur
In de IXde eeuw ontstond het leenstelsel. Het land werd in lenen verdeeld, aan het hoofd van ieder leen stond een heer die trouw zwoer aan de koning en aldus zijn vazal werd. In ruil verleende de koning hem de investituur van zijn leen, dat door een kluit aarde op een bos takken gesymboliseerd werd.
De wachter
De ridders leefden in grote burchten en voerden dikwijls oorlog onder elkaar. Op de slottoren stond steeds een wachter om het alarm te blazen zodra er gevaar dreigde.
Bouillon
Het kasteel van Bouillon is een van de mooiste middeleeuwse burchten die nog bestaan. Het behoorde tot het Huis van Ardennen dat over het hertogdom Lotharingen heerstte en van de Germaanse keizers afhing.
's Gravenkasteel
Ten westen van de Schelde lag het graafschap Vlaanderen dat een leen van de Franse koningen was. 's Gravenkasteel te Gent is het enige slot van de vroegere graven van Vlaanderen dat nog bestaat.
Lijfeigenen
Rond het kasteel lag het domein waarop de lijfeigenen zwoegden. Hun leven was bijzonder hard, zij moeste een deel van hun oogst aan de kasteelheer afstaan en een aantal werkuren geven voor het onderhoud van het kasteel.
In 't kasteel
Het leven in een burcht was tamelijk eentonig. De dames waren opgetogen wanneer zij minnestrelen of rondtrekkende dichters mochten ontvangen. Deze droegen heldenliederen, zoals het Roelandslied, of naive romans voor.
de jacht
De middeleeuwse heren waren zelden op hun kasteel. Ze gingen veel op jacht om hun tafel van wild te voorzien. De bossen waren vol herten en everzwijnen.
Tornooi
De tornooien waren het grootste tijdverdrijf van de kasteelheren. Het kwam er op aan, in een tweegevecht te paard, zijn tegenstander uit het zadel te lichten. De overwonnene moest een losgeld betalen.
Dood van Roeland
Het leenroerig tijdperk is de tijd van de ridderlijke geest: eergevoel, moed en rechtschapenheid werden in hoog aanzien gehouden. De ideale ridder was Roeland, neef van Karel de Grote die, naar beweerd werd, in de pas van Roncesvalles door de Spaanse Arabieren gedood werd.
Giselbert en Boudewijn met de ijzeren arm
De eerste graaf van Vlaanderen die wij met naam kennen was Boudewijn met de ijzeren arm. Hij leefde in de IXde eeuw en gaf blijk van grote onafhankelijkheid tegenover zijn leenheer koning Karel de kale van Frankrijk. Over lotharingen heerste, in de volgende eeuw, hertog Sigelbert die tot zijn dood aan zijn suzerein, keizer Otto I van Germanie, weerstand boodt.
Bruno van Keulen en Otto I
Keizer Otto I van Germanie versloeg hertog Giselbert. Om het hertogdom Lotharingen beter in zijn macht te houden, duidde hij zijn broeder Bruno, die reeds aartsbischop van Keulen was, als hertog aan.
Notker
Keizer Otto I stichtte in Lotharingen verscheidene prinsbisdommen, het belangrijkste was dat van Luik. Notker, de eerste prinsbischop, was een Duitser. Hij maakte goede wetten, stichtte scholen en bouwde kerken.
Godfried van Bouillon
Op het einde van de XIde eeuw was Godfried van Bouillon hertog van Lotharingen. Hij was te Baisy-Thy, Brabant geboren en sprak onze beide landstalen. Hij nam de leiding van de eerste kruistocht.
Het concilie van Clermont
De eerste kruistocht werd in 1095 door paus Urbanus II op het concilie van Clermont in Auvergne gepredikt. Urbanus II riep alle christelijke ridders ten strijd op om het graf van Christus in Jeruzalem te bevrijden, want de mohamedaanse Turken mishandelden de pelgrims die de heilige plaatsen bezochten.
Kruisvaarders
Deze oproep werd in de meeste landen van Europa beantwoord. De ridders begaven zich op weg naar Jeruzalem. Zij lieten een kruis op hun kleed hechten en werden zo kruisvaarders genoemd. Talloze Belgen namen deel.
Peter de kluizenaar
De kruistocht werd in ons land door Peter de kluizenaar gepredikt. Hij was uit de streek van Amiens afkomstig. Hij was arm, klein, maar welsprekend. Hij trok door onze streken op een ezel. Hij werd als een heilige beschouwd.
De tocht door de woestijn
Duizenden mensen vertrokken naar het Heilig Land, ridders maar ook arme boeren. De meeste kwamen van ellende om voordat ze halverwege waren. Ze werden zwaar beproefd, vooral bij de doortocht van de woestijn van klein Azie. De reis duurde drie jaar.
De verovering van Jeruzalem
Op 15 juli 1099 slaagden de kruisvaarders er in Jeruzalem te overmeesteren. Zij waren nog slechts met veertiduizend, terwijl zij bij hun vertrek tienmaal talrijker waren. Godfried van Bouillon was een van de eersten om in de stad binnen te dringen.
Boudewijn van Rijsel
In de XIde eeuw heerste over het graafschap Vlaanderen een machtige vorst, Boudewijn V van Rijsel. Zijn suzerein, koning Filips I van Frankrijk was maar een kind en Boudewijn werd zijn voogd. Boudewijn V zorgde voor de opvoeding van zijn leenheer zonder ooit van zijn macht misbruik te maken.
Koningin Mathilde
Boudewijn V hed een dochter, Mathilde gehuwd met hertog Willem van Normandie "de Veroveraar". Hij veroverde Engeland in 1066. De geschiedenis van deze tocht is op een groot wandtapijt, dat te Bayeux bewaard wordt, uitgebeeld. Mathildezou dit tapijt zelf geborduurd hebben.
Robert van Jeruzalem
Toen de eerste kruistocht vertrok, was Robert van Jeruzalem graaf van Vlaanderen. Hij kreeg die naam omdat hij Godfried van Bouillon vergezeld had. Na de verovering van de Heilige Stad, keerde hij naar Vlaanderen terug, terwijl Godfried in het oosten bleef en er de titel van koning van Jeruzalem voerde.
Boudewijn met de bijl
De zoon van Robert van Jeruzalem was Boudewijn met de bijl. Hij handhaafde onverbiddelijk het recht. Eens veroordeelde hij een vlaams ridder die de koe van een arme vrouw gestolen had, om levend in kokend water geworpen te worden. Boudewijn was door de machtigen gevreesd maar graag gezien door de kleine man.
Dood van Karel de Goede
Boudewijn met de bijl werd door zijn neef Karel de Goede opgevolgd. Deze handhaafde het recht en verdedigde de armen. Hij maakte zich aldus vijanden die hem vermoordden terwijl hij in een kapel te Brugge aan het bidden was. Het volk vereerde hem als een heilige en een martelaar.
Diederik van den Elzas
Na de dood van Karel de Goede werd Diederik graaf van Vlaanderen. Hij nam deel aan de tweede kruistocht en bracht uit Palestina de reliek van het Heilig Bloed terug. Dit is de oorsprong van de beroemde Heilig Bloed processie die nog altijd door Brugge trekt.
Filips van den Elzas
Filips van den Elzas, zoon van Diederik, was de held van de derde kruistocht. Hij sloeg het beleg voor de stad Akko tegelijk met zijn suzerein, koning Filips Augustinus van Frankrijk en met zijn zwager, graaf Boudewijn van Henegouwen. Filips van den Elzas werd voor de stad gedood en Boudewijn van Henegouwen werd graaf van Vlaanderen onder de naam van Boudewijn VIII.